Những đồ uống khoái khẩu là “thủ phạm” khiến gan tích mỡ gấp đôi
Các loại nước có gaz, đồ uống có đường đang trở thành xu hướng giải khát được nhiều người ưa chuộng. Tuy nhiên, theo nghiên cứu mới đây, uống những thức uống này trong thời gian dài sẽ gây ra những tác hại nghiêm trọng, đặc biệt là làm gan dễ tích mỡ gấp đôi. Vậy tại sao các loại đồ uống có đường, đặc biệt là fructose lại gây tổn thương cho gan? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Đồ uống có đường - nguyên nhân khiến gan dễ tích mỡ
Theo nghiên cứu từ Đại học Zurich (Thụy Sĩ), 94 tình nguyện viên được cho uống đồ uống có đường fructose, sucrose và glucose với liều lượng 200ml/lần, uống 3 lần/ngày trong 7 tuần liên tục. Kết quả cho thấy, những người tiêu thụ fructose và sucrose có tốc độ tổng hợp chất béo trong gan tăng gấp đôi so với nhóm đối chứng không uống đồ uống có đường. Trong khi đó, nhóm dùng glucose không có sự thay đổi đáng kể.
Như vậy, fructose và sucrose chính là những “thủ phạm” khiến gan dễ bị tổn thương, tích tụ mỡ thừa gây hại cho sức khỏe. Các chuyên gia lý giải lý do là do cơ chế trao đổi chất của fructose hoàn toàn khác với glucose. Cụ thể:
- Fructose được chuyển hóa hoàn toàn ở gan, không cần sự điều tiết của insulin giống glucose.
- Quá trình phân giải fructose tạo ra nhiều acid uric và chất béo (triglycerid). Điều này khiến axit uric trong máu tăng cao, hình thành tinh thể urat quanh gan làm tắc mạch máu nuôi gan, dẫn đến tổn thương gan. Đồng thời, chất béo tích tụ quá nhiều trong gan gây tình trạng gan nhiễm mỡ, xơ gan tiến triển.
- Fructose cũng kích thích gan sản xuất VLDL - một loại lipoprotein vận chuyển chất béo. Điều này càng làm tăng tích lũy mỡ ở gan, góp phần hình thành gan nhiễm mỡ.
Ngoài ra, cơ chế gây tăng lipit máu và gan nhiễm mỡ, lạm dụng các loại nước ngọt còn làm rối loạn chuyển hóa đường, gây insulin kháng, từ đó dẫn đến béo phì, hội chứng chuyển hóa, bệnh tim mạch...
Hậu quả nguy hiểm của gan nhiễm mỡ do fructose
Theo các nghiên cứu dịch tễ học, số ca béo phì và mắc các bệnh lý chuyển hóa như gan nhiễm mỡ, tiểu đường, hội chứng chuyển hóa... đang gia tăng đều đặn mỗi năm. Song song với đó là số lượng người tiêu thụ đồ uống có đường tăng nhanh chóng trên toàn cầu.
Về mặt lâm sàng, những hậu quả nguy hiểm của gan nhiễm mỡ do lạm dụng fructose có thể kể đến:
- Béo phì, tăng cân: Dư thừa fructose biến thành chất béo tích tụ trong cơ thể, chủ yếu ở gan, dẫn tới tăng cân, béo phì.
- Tăng lipid máu, mỡ máu: Lượng mỡ dư thừa sẽ được gan giải phóng ra máu dưới dạng triglycerid và cholesterol gây ra tình trạng tăng lipid máu, mỡ máu.
- Gan nhiễm mỡ tiến triển thành xơ gan, ung thư gan: 1-30% bệnh nhân gan nhiễm mỡ sẽ trở thành viêm gan nhiễm mỡ. Trong số này, 1-20% phát triển xơ gan và có nguy cơ cao mắc ung thư gan.
- Tăng axit uric máu, thận ứ đọng axit uric, sỏi thận: Quá trình chuyển hóa fructose làm tăng lượng axit uric, dẫn đến tình trạng tăng axit uric máu, gây tổn thương thận, hình thành sỏi thận.
Chế độ ăn uống, lối sống lành mạnh để xoa dịu gan nhiễm mỡ
Khi được chẩn đoán mắc gan nhiễm mỡ, bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ, kết hợp với chế độ dinh dưỡng khoa học, lành mạnh để hỗ trợ điều trị và giảm tải cho gan. Cụ thể:
- Hạn chế ăn tinh bột, chất béo: Giảm bớt ăn cơm, mì, bún, bánh mì, thức ăn chiên rán, mỡ động vật để không tăng thêm mỡ thừa trong cơ thể, trong đó có gan.
- Tăng cường rau xanh, hoa quả: Ăn nhiều rau củ quả tươi cung cấp vitamin, khoáng chất, chất xơ tốt cho tiêu hóa, hỗ trợ đào thải độc tố ra khỏi cơ thể.
- Hạn chế đồ uống có ga, ngọt: Thay bằng nước lọc, trà thảo mộc để cơ thể khỏe mạnh, giảm tải cho gan.
- Luyện tập thể dục đều đặn, duy trì cân nặng hợp lý: Tập luyện thể dục thể thao nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội... giúp giảm mỡ thừa, cân nặng cơ thể, tốt cho bệnh nhân gan nhiễm mỡ.
Như vậy, lạm dụng các loại nước ngọt, đồ uống có đường, đặc biệt fructose sẽ làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ gấp đôi. Hãy thay đổi chế độ ăn uống, lối sống để bảo vệ sức khỏe của chính mình.