Xơ gan - Hiểu rõ nguyên nhân, cơ chế và triển vọng điều trị
Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, hàng năm có khoảng 1 triệu người tử vong do biến chứng từ xơ gan. Đây được xem là căn bệnh “không thể chữa khỏi”, tuy nhiên giới y khoa đang rất tích cực tìm ra nhiều giải pháp điều trị triển vọng. Vậy xơ gan là gì? Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh ra sao? Cùng tìm hiểu nhé!
Xơ gan là gì?
Xơ gan là tình trạng sẹo và mô collagen dạng sợi thay thế các mô gan lành mạnh. Khi đó, lưu lượng máu qua gan bị giảm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các chức năng sinh lý.
Theo cơ chế, khi gan bị tổn thương do các bệnh lý như viêm gan, gan nhiễm mỡ, sử dụng rượu bia... các tế bào sẽ phản ứng lại. Chúng sẽ tiết ra nhiều protein và collagen tạo thành mô sẹo thay thế mô bình thường. Đồng thời làm giảm khả năng tự phục hồi của gan.
Những nguyên nhân chính gây xơ hóa gan
- Viêm gan virus (viêm gan B, C...) chiếm khoảng 50%.
- Lạm dụng rượu bia kéo dài.
- Béo phì, tiểu đường gây tổn thương gan nhiễm mỡ.
- Một số bệnh lý tự miễn cũng khiến gan bị viêm hoại tử.
Các giai đoạn của bệnh xơ gan
Ban đầu, các mô bị tổn thương sẽ được thay thế bởi mô sẹo. Tuy nhiên, nếu để tình trạng này kéo dài và tiến triển trầm trọng hơn sẽ dẫn đến xơ hóa. Cuối cùng, các mô sẹo lan rộng thay thế hầu hết các mô gan lành mạnh gọi là xơ gan.
Đặc điểm của xơ gan là các mô sẹo co rút lại khiến gan trở nên cứng, nhỏ lại và mất dần chức năng. Khi đó bệnh nhân khó có thể phục hồi và dễ bị các biến chứng nặng nề như suy gan, ung thư gan hoặc thậm chí tử vong.
Triển vọng điều trị xơ gan trong tương lai
Giới y khoa đã tìm ra bằng chứng sinh học cho thấy gan có cơ chế tự loại bỏ mô sẹo. Chính điều này tạo nên hy vọng cho việc phát triển các liệu pháp điều trị xơ gan trong tương lai.
Cụ thể, một số giải pháp điều trị tiềm năng bao gồm:
- Khóa các thụ thể của nguyên bào sợi: Ngăn chặn sự hoạt hóa và di chuyển của các tế bào này đến vị trí tổn thương.
- Loại bỏ hoặc vô hiệu collagen: Làm mất khả năng tạo mô sẹo của nguyên bào sợi.
- Kích thích tăng sinh tế bào gan: Giúp gan tái tạo lại các mô lành mạnh thay thế mô sẹo.
- Tăng cường đại thực bào: Kích hoạt cơ chế tự loại bỏ mô sẹo của gan.
Nhiều loại thuốc dựa trên các cơ chế này đang được thử nghiệm lâm sàng và hy vọng sẽ sớm đưa ra được phác đồ điều trị hiệu quả xơ gan.
Xơ gan là hậu quả nặng nề của những tổn thương và viêm gan kéo dài. Tuy xơ gan vẫn chưa thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng giới y khoa đã có những bước tiến quan trọng trong điều trị.